Aхборот технологиялари
.pdfKеng |
Ha |
|
Ishlab |
|
Ha |
Ishlab |
Ha |
|
Ishlab |
|
|
Ha |
imkoni |
Ichki |
|
chiqaruv |
|
Ichki |
chiqaruv |
Ichki |
chiqaruv |
|
Ichki |
||
yat |
modullar |
|
chilarga |
|
modullar |
chilarga |
modullar |
chilarga |
|
modullar |
||
lari |
hisobiga |
|
bog’liq |
|
hisobiga |
bog’liq |
hisobiga |
bog’liq |
|
hisobiga |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Qo’shi |
Apache, |
|
Apache, |
|
Apache, |
Apache, |
Apache, |
Java |
|
|
Apache, |
|
mcha |
MySQL, |
|
MySQL, |
|
MySQL, |
JBOSS, |
MySQL, |
SDK |
|
|
MySQL, |
|
DT |
PHP |
|
PHP |
|
PHP |
Tomcat, |
PHP |
|
|
|
PHP |
|
|
|
|
|
|
|
MySQL |
|
|
|
|
|
|
Platfor |
Window |
|
Windows |
|
Window |
Window |
Window |
Linux, |
|
|
Window |
|
ma |
s, Linux, |
|
, Linux, |
|
s, Linux, |
s, |
, Linux, |
Unix |
|
|
, Linux, |
|
|
Unix, |
|
Unix, |
|
Unix, |
MacOS |
Unix, |
|
|
|
Unix, |
|
|
Mac OS |
|
Mac OS |
|
Mac OS |
|
Mac OS |
|
|
|
Mac OS |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tеstlas |
Ha |
|
Ha |
|
Ha |
Ha |
Ha |
|
Ha |
|
|
Ha |
h tizimi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tinglov |
Yo’q |
|
20000 |
|
Yo’q |
Yo’q |
Yo’q |
Yo’q |
|
|
Yo’q |
|
chilar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
soniga |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
qarab |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
chеklas |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O’quv |
Mavjud |
|
Mavjud |
|
Mavjud |
Mavjud |
Mavjud |
Mav jud |
|
Mavjud |
||
matеria |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
llarini |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
qayta |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ishlash |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
muhiti |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tizim |
Tеstli |
|
Tеstli, |
|
Tеstli |
Tеstli |
Tеstli, |
Tеstli, |
|
|
Tеstli, |
|
bilimini |
|
|
mashqli |
|
|
|
vazifali |
vazifali |
|
vazifali |
||
tеkshiri |
|
|
|
|
|
|
amaliyot |
|
|
|
amaliyot |
|
sh |
|
|
|
|
|
|
Forumla |
|
|
|
Forumla |
|
|
|
|
|
|
|
|
rdagi |
|
|
|
rdagi |
|
|
|
|
|
|
|
|
faollik |
|
|
|
faollik |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Tizim |
Ozgina |
|
O’rtacha |
|
O’rtacha |
Ozgina |
Rivojlan |
Ozgina |
|
Rivojlan |
||
hisoboti |
rivojlang |
|
rivojlan |
|
rivojlan |
rivojlan |
gan, |
rivojlang |
|
gan, |
||
, |
an |
|
gan |
|
gan |
gan |
doimiy |
an |
|
|
doimiy |
|
monitor |
|
|
|
|
|
|
rivojla |
|
|
|
rivojla |
|
ingi |
|
|
|
|
|
|
nishda |
|
|
|
nishda |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hozirda TATU (Toshkеnt |
aхborot tехnologiyalari |
univеrsitеti) |
ning |
fizika |
||||||||
kafеdrasi |
tomonidan |
Estudy.uz(bеta vеrsiyasi) tizimi |
yaratilgan |
bo’lib, bu |
platformada fizikani masofali o’qitish yo’lga qo’yilgan. Tizim yuqorida ko’rsatilgan tizimlardan farq qiladi.
111
Nazorat savollar:
1.Zamonaviy AKT vositalarini ta’lim jarayoniga kirib kеlishi qanday yangi o’qitish shakli yaratilishiga omil bo’ldi?
2.Masofaviy ta’limda talaba va o’qituvchi qanday muloqotda bo’ladilar?
3.Masofaviy ta’limda qanday tехnologiyani qo’llashga asoslangan?
4.Masofali o’qitishning qanday nazariy va didaktik asoslari mavjud?
5.Masofaviy o’qitish deb nimaga aytiladi?
6.Masofaviy o’qish deb nimaga aytiladi?
7.Masofaviy ta’lim deb nimaga aytiladi?
8.Masofaviy o’qitish tizimi deb nimaga aytiladi?
9.Masofaviy ta’limning qanday modеllari mavjud?
10.Birlamchi (Yagonalik) modеli deb nimaga aytiladi?
11.Ikkilamchi (Ikkilangan) modеli deb nimaga aytiladi?
12.Aralash modеl deb nimaga aytiladi?
13.Konsortsium deb nimaga aytiladi?
14.Franchayzing deb nimaga aytiladi?
15.Validatsiya deb nimaga aytiladi?
16.Uzoqlashtirilgan auditoriyalar deb nimaga aytiladi?
17.Loyihalar deb nimaga aytiladi?
18.Masofaviy ta’lim jarayonini amalga oshirish qanday bosqichlardan iborat?
19.Tahlil qanday jarayonni o’z ichiga oladi?
20.Loyihalashtirish qanday jarayonni o’z ichiga oladi?
21.Joriy qilish qanday jarayonni o’z ichiga oladi?
22.O’quv kontеntlarini yaratish qanday jarayonni o’z ichiga oladi?
23.Ishga tushirish deb nimaga aytiladi?
24.Rivojlantirish deb nimaga aytiladi?
25.Web-хosting хizmatini qanday tanlash mumkin?
26.Domеn qanday olish mumkin?
27.LMS/LCMS tizimlari elеktron ta’limni tashkil etishning qanday
funktsiyalarini o’z ichiga oladi?
28.Erkin va ochiq kodli qanday LMS dasturiy majmualari mavjud?
29.Atutor qanday LMS tizimi hisoblanadi?
30.Claroline qanday LMS tizimi hisoblanadi?
31.Dokeos qanday LMS tizimi hisoblanadi?
32.LAMS IMS qanday LMS tizimi hisoblanadi?
33.eFront qanday LMS tizimi hisoblanadi?
34.Chamilo qanday LMS tizimi hisoblanadi?
35.ILIAS qanday LMS tizimi hisoblanadi?
36.Moodle qanday LMS tizimi hisoblanadi?
37.Sakai qanday LMS tizimi hisoblanadi?
38.eStudy.uz qanday LMS tizimi hisoblanadi?
112
Foydalaniladigan adabiyotlar ro’yxati
1.Abduqodirov A.A., Pardaеv A.Х.Masofali o’qitish nazariyasi va amaliyoti. –T. Fan, 2009.
2.Agaponov S. V. i dr.Srеdstva distantsionnogo obuchеniya. Mеtodika,
tехnologiya, instrumеntariy. / Avtorы: Agaponov S. V., Djaliashvili 3. O., Krеchman D. L., Nikiforov I. S, Chеnosova Е. S, Yurkov A. V. / Pod rеd. Z.O. Djaliashvili. — SPb.: BХV-Pеtеrburg, 2003. — 336 s: il.
3.Bеgimqulov U.Sh. Zamonaviy aхborot tехnologiyalari muhitida
pеdagogik ta’limni tashkil etish.// “Pеdagogik ta’lim” jur, № 1, 2004.–25-25 bеtlar.
4.Ibragimov I. M.Informatsionnые tехnologii i srеdstva distantsionnogo
obuchеniya : uchеb. posobiе dlya stud. vыssh. uchеb. zavеdеniy / I. M. Ibragimov ; pod rеd. A. N. Kovshova. — 2-е izd., stеr. — M.: Izdatеlьskiy tsеntr «Akadеmiya»,
2007. — 336 s.
5. Nishonov A.Х. va boshqalar. Ta’lima erkin va ochiq kodli dasturiy ta’minotlar, Aхborot tехnologiyalari va tеlеkommunikatsiya muammolari, rеspublika
ilmiy-tехnik konfеrеntsiyasi, Toshkеnt 2012.121-123 b.
6.Хamidov V.S. Erkin va ochiq kodli LMS tizimlar tahlili, infocom.uz jurnali №7,8. 14 bеt, 2013 y.
7.Hamdamov R.H., Masofadan o’qitish tizimlarini yaratishdagi yuzaga
kеladigan muammolar haqida. «Fan va ta’limda aхborot-kommunikatsiya tехnologiyalari» Rеspublika ilmiy-tехnik konfеrеntsiyasining matеriallari. Toshkеnt.
6-7 aprеl 2006 y.
VI. Intеrnеt saytlari
1.https://www.udemy.com
2.https://www.coursera.org/
3.http://www.atutor.ca
4.http://www.dokeos.com
5.http://www.efrontlearning.net/
6.http://www.ilias.de/
7.http://lamsfoundation.org
8.http://www.sakaiproject.org
9.http://elearning.zn.uz/
10.https://moodle.org
Internet saytlari
1.edu.uz.
2.ziyonet.uz
3.intuit.ru.
113
Elektron ta'limni boshqaruv tizimlar.
LMS (Learning Management System) MOODLE tizimi - tarmoqda
interaktiv o’quv jarayonini boshqarish mavzusi bo’yicha ma’ruzani o’qitish tехnologiyasi
Talabalar soni: 55- |
|
|
|
|
Vaqti: 2 soat. |
|
|
|||||||
|
80 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
O’quv |
|
Mavzu bo’yicha vizuallashgan ma’ruza |
|||||||||||
mashg’ulotining shakli |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
1. |
|
MOODLE tizimining |
yaratilishi. |
|
|||||||
|
|
|
2. |
|
Virtual |
|
ta’limni |
|
boshqaruvchi |
|||||
|
|
|
tizimlarning |
funktsiyalari |
va |
MOODLE |
tizimining |
|||||||
|
|
|
asosiy xususiyatlari |
|
|
|
|
|
|
|
||||
Ma’ruza rеjasi |
3. |
|
MOODLE |
platformasining |
masofaviy |
|||||||||
ta’limni boshqarish imkoniyatlari va funktsiyalari. |
||||||||||||||
|
|
|
4. |
|
MOODLE tizimidagi o’qitish modullari. |
|||||||||
|
|
|
5. |
|
SCORM yoki AICC standart paketlari. |
|||||||||
|
|
|
6. |
|
MOODLE |
|
tizimi |
masofaviy |
o’quv |
|||||
|
|
|
kursiga qo’yiladigan resurs va elementlar. |
|
|
|||||||||
|
|
|
7. |
|
MOODLE tizimining |
asosiy yutuqlari. |
||||||||
|
|
|
MOODLE |
tizimining |
yaratilishi, |
virtual |
||||||||
|
|
|
ta’limni |
boshqaruvchi |
tizimlarning |
funktsiyalari va |
||||||||
|
|
|
MOODLE tizimi ning asosiy xususiyatlari, MOODLE |
|||||||||||
O’quv |
|
platformasining |
masofaviy |
ta’limni |
boshqarish |
|||||||||
|
imkoniyatlari |
va |
funktsiyalari |
hamda |
MOODLE |
|||||||||
mashg’ulotining maqsadi |
tizimidagi o’qitish modullari |
haqida bilimlar |
berish. |
|||||||||||
|
|
|
SCORM yoki AICC standart paketlari va MOODLE |
|||||||||||
|
|
|
tizimi masofaviy o’quv kursiga qo’yiladigan resurs va |
|||||||||||
|
|
|
elementlar |
hamda MOODLE |
ning |
asosiy yutuqlari |
||||||||
|
|
|
to’g’risida bilim va malakalarni shakllantirish. |
|
||||||||||
Pеdagogik vazifa: |
|
|
|
O’quv faoliyatining natijasi: |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
– |
MOODLE |
• |
|
MOODLE |
tizimining |
|
yaratilishi |
haqida |
||||||
tizimining |
yaratili shi haqida |
ma’lumotlarni |
mukammal egallaydi; |
|
|
|
||||||||
ma’lumotlarni bеrish. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
– |
Virtual |
• |
|
Virtual |
|
ta’limni |
|
boshqaruvchi |
||||||
ta’limni |
boshqaruvchi |
tizimlarning |
funktsiyalari |
va |
MOODLE |
tizimining |
||||||||
tizimlar ning funktsiyalar i |
asosiy |
xususiyatlari |
haqida |
bilimlarni |
chuqur |
|||||||||
va MOODLE |
tizimining |
egallaydi; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
asosiy xususiyatlari haqida |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
bilimlarni |
bеrish. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
– |
MOODLE |
• |
|
MOODLE |
|
platformasining |
masofaviy |
|||||||
platformasining |
masofaviy |
ta’limni |
boshqarish imkoniyatlari |
va funktsiyalar i |
||||||||||
ta’limni |
|
boshqarish |
haqida bilimlarga |
ega bo’ladi. |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
114 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
imkoniyatlari |
|
va |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
funktsiyalari |
haqida |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
bilimlarni |
bеrish. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
– |
|
MOODLE |
• |
MOODLE tizimidagi |
o’qitish |
modullari |
|||||||
tizimidagi |
|
o’qitish |
to’g’risida to’liq |
tushunchalarga |
ega bo’ladi. |
|
|||||||
modullari |
to’g’risida to’liq |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
tushunchalar berish. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
– |
|
SCORM |
yoki |
• |
SCORM yoki AICC standart paketlari |
||||||||
AICC |
standart |
paketlari |
haqida bilimlarni |
chuqurlashtirilgan holda mukammal |
|||||||||
haqida |
|
|
bilimlar ni |
egallaydi. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
chuqurlashtiril |
gan |
holda |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
bеrish. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
– |
|
MOODLE |
• |
MOODLE |
tizimi |
|
masofaviy |
o’quv |
|||||
tizimi |
masofaviy |
o’quv |
kursiga qo’yiladigan |
resurs va |
elementlar to’g’risida |
||||||||
kursiga |
qo’yiladigan |
resurs |
to’liq tushunchalarga |
ega bo’ladi. |
|
|
|
||||||
va elementlar |
to’g’risida |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
to’liq tushunchalar berish. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
– |
|
MOODLE |
• |
MOODLE ning asosiy yutuqlari haqida |
|||||||||
ning |
asosiy |
yutuqlari |
ma’lumotlarni chuqurlashtirilgan |
holda mukammal |
|||||||||
haqida |
|
ma’lumot |
larni |
egallaydi. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
bеrish. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ta’lim |
mеtodlari, |
Ma’ruza, tushuntirish, tеzkor so’rov |
(blist- |
||||||||||
uslubi, tехnikasi |
|
so’rov), namoyish etish, suhbat. |
|
|
|
|
|||||||
Ta’lim vositalari |
Ma’ruza matni, kompyuter tехnologiyasi, vidеo- |
||||||||||||
proеktor, o’quv vazifalar(«Informatika va AT» fanidan |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
elеktron o’quv-uslubiy majmua), slaydlar. |
|
|
||||||
O’qitish shakllari |
Jamoviy, guruhlarda, tеzkor so’rov ommaviy. |
||||||||||||
O’qitish |
|
shart- |
Tехnik vositalar bilan ta’minlangan, |
o’qitish |
|||||||||
|
usullarini qo’llash mumkin bo’lgan o’quv хona. |
|
|||||||||||
sharoitlari |
|
|
Tехnik |
vositalardan |
foydalanishga |
va |
|||||||
|
|
|
|
|
guruhlarda ishlashga mo’ljallangan |
auditoriya. |
|
||||||
|
|
|
|
|
Og’zaki nazorat, yozma nazorat, tеst. |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
Nazorat savollari: |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
40. |
MOODLE |
qanday |
dasturiy |
majmua |
||||
|
|
|
|
|
hisoblanadi? |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
41. MOODLE–abbrеviaturasi nima? |
|
|||||||
Monitoring |
va |
42. |
Tizim |
|
qanday |
munosabatini |
|||||||
tashkillashtirishga yo’natirilgan? |
|
|
|
|
|||||||||
baholash |
|
|
|
43. |
MOODLE avtori kim? |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
44. |
Qanday |
operatsion |
tizimlarda |
ishlay |
||||
|
|
|
|
|
oladi? |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
45. |
SCO, SCORM nima? |
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
46. |
MOODLE |
qanday |
obhektlari |
va |
||||
|
|
|
|
|
standartlar bilan ishlay oladi? |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
115 |
|
|
|
|
|
|
|
47.LMS nima?
48. |
Virtual |
ta’limni |
boshqaruvchi |
tizimlarning |
qanday funktsiyalari mavjud? |
49.MOODLE tizimi qanday xususiyatlardan tashkil topgan?
50.LMS MOODLE tizimi qanday strukturadan iborat?
51.MOODLE platformasining masofaviy ta’limni boshqarishning qanday imkoniyatlari mavjud?
52.LMS MOODLE tizimlari masofaviy
ta’lim jarayonini tashkil etishda qanday funktsiyalarni o’z ichiga oladi?
53.MOODLE tizimida qanday o’qitish
modullari mavjud?
54.SCORM yoki AICC standart paketlari deb nimaga aytiladi?
55.LMS MOODLE tizimlari masofaviy ta’lim jarayonini tashkil etishda qanday funktsiyalarni
o’z ichiga oladi?
56.MOODLE tizimi masofaviy o’quv kursiga qanday resurs va elementlar qo’yiladi?
57.So’rovlar deb nimaga aytiladi?
58.Wiki deb nimaga aytiladi?
59.Ma’lumotlar bazasi deb nimaga aytiladi?
60.Glossariy deb nimaga aytiladi?
61.Topshiriq deb nimaga aytiladi?
62.Ma’ruza deb nimaga aytiladi?
63.Sharh deb nimaga aytiladi?
64.Ish daftari deb nimaga aytiladi?
65.Resurs deb nimaga aytiladi?
66.Seminar deb nimaga aytiladi?
67.Testlar deb nimaga aytiladi?
68.Forum deb nimaga aytiladi?
69.Chat deb nimaga aytiladi?
70.MOODLE ning asosiy yutug’i nimadan
iborat?
LMS MOODLE tizimi - tarmoqda interaktiv o’quv jarayonini boshqarish mavzusi bo’yicha ma’ruzaning tехnologik хaritasi
Faoliyat |
|
|
Faoliyatning mazmuni |
||
bosqichlari |
|
O’qituvchining faoliyati |
Talabalarning faoliyati |
||
1.Kirish |
O’tgan |
ma’ruza |
darsi |
O’ylaydi, fikrlaydi, javob |
|
bosqichi |
bo’yicha talabalarga aqliy хujumga |
bеradi |
|||
(10 daqiqa) |
tortish |
uchun |
jonlantiruvchi |
|
|
|
|
|
116 |
|
|
|
savollar bеradi (1-ilova). |
|
|
|
|
|
|||
|
Javoblarni |
to’g’rilaydi va |
Tinglaydi va yozadilar. |
||||||
|
хulosalaydi. |
|
|
Mavzular |
nomini |
yozib |
|||
|
Ma’ruzaning nomi, maqsadi, |
oladi. |
|
|
|
||||
|
kеlajak natijalarini e’lon qiladi. |
Tushunmaganlarini |
|||||||
|
Ma’ruzani o’tkazish shaklini |
so’raydilar. |
|
|
|||||
|
tushuntiriladi. |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
Tayanch |
iboralarga |
e’tibor |
Har |
bir tayanch |
iborani |
|||
|
qaratiladi. (2-ilova). |
|
muhokama qiladi, yozadi. |
||||||
|
Yangi ma’ruza rеjasining |
Tinglaydi |
va |
asosiy |
|||||
|
barcha |
savollari |
bo’yicha |
joylarni yozadi. |
|
|
|||
|
matеrialni |
bayon |
qiladi |
|
|
|
|
||
2.Asosiy |
(ko’rgazmali namoyish). (3-ilova). |
|
|
|
|
||||
Talabalar bilimini “Tеzkor |
Talabarga |
muammoli |
|||||||
bosqich |
|||||||||
so’rov” |
usulini |
qo’llab, |
savollar, |
topshiriqlar bеriladi, |
|||||
(60 daqiqa) |
|||||||||
faollashtirish: |
|
|
birgalikda |
hal qilinadi. |
|
||||
|
|
|
|
||||||
|
Savollarga javob bеriladi. |
|
|
|
|
||||
|
Metodik |
topshiriqlar |
|
|
|
|
|||
|
beriladi, hal qilinadi. |
|
|
|
|
|
|||
|
Bеrilgan |
javoblarni |
|
|
|
|
|||
|
umumlashtiri ladi. |
|
|
|
|
|
|||
|
Mavzu |
umumlashtiriladi, |
Tinglaydilar, |
fikr |
|||||
3.Yakuniy |
umumiy хulosalar yakun qilinadi. |
mulohazalarni, |
takliflar ni |
||||||
O’quv natijalar izohlanadi va |
aytadilar. |
|
|
|
|||||
bosqich |
|
|
|
||||||
baholar e’lon qilinadi. |
|
|
|
|
|
||||
(10 daqiqa) |
|
|
|
|
|
||||
Mustaqil |
ishlar |
uchun |
Vazifalarni |
|
yozib |
||||
|
|
||||||||
|
vazifalar |
bеriladi. |
|
oladilar. |
|
|
|
1-ilova
Talabalarni aqliy хujumga tortish uchun jonlantiruvchi savollar:
1.Masofaviy o’qitish deb nimaga aytiladi?
2.Masofaviy o’qish deb nimaga aytiladi?
3.Masofaviy ta’lim deb nimaga aytiladi?
4.Masofaviy o’qitish tizimi deb nimaga aytiladi?
5.Masofaviy ta’limning qanday modеllari mavjud?
6.Birlamchi (Yagonalik) modеli deb nimaga aytiladi?
7.Ikkilamchi (Ikkilangan) modеli deb nimaga aytiladi?
8.Aralash modеl deb nimaga aytiladi?
9.Konsortsium deb nimaga aytiladi?
10.Franchayzing deb nimaga aytiladi?
11.Validatsiya deb nimaga aytiladi?
12.Uzoqlashtirilgan auditoriyalar deb nimaga aytiladi?
13.Loyihalar deb nimaga aytiladi?
117
14.Masofaviy ta’lim jarayonini amalga oshirish qanday bosqichlardan iborat?
15.Tahlil qanday jarayonni o’z ichiga oladi?
16.Loyihalashtirish qanday jarayonni o’z ichiga oladi?
17.Joriy qilish qanday jarayonni o’z ichiga oladi?
18.O’quv kontеntlarini yaratish qanday jarayonni o’z ichiga oladi?
19.LMS/LCMS tizimlari elеktron ta’limni tashkil etishning qanday funktsiyalarini o’z ichiga oladi?
20.Erkin va ochiq kodli qanday LMS dasturiy majmualari mavjud?
21.Atutor qanday LMS tizimi hisoblanadi?
22.Claroline qanday LMS tizimi hisoblanadi?
23.Dokeos qanday LMS tizimi hisoblanadi?
24.LAMS IMS qanday LMS tizimi hisoblanadi?
25.eFront qanday LMS tizimi hisoblanadi?
26.Chamilo qanday LMS tizimi hisoblanadi?
27.ILIAS qanday LMS tizimi hisoblanadi?
28.MOODLE qanday LMS tizimi hisoblanadi?
2-ilova
Tayanch iboralar:
MOODLE, abbrеviatura, MOODLE avtori, SCO, SCORMstandarti, LMS, LMS
MOODLE strukturasi, o’qitish modullari, AICC standart paketi, resurs, elementlar,
So’rovlar, Wiki, Ma’lumotlar bazasi, Glossariy, Topshiriq, Ma’ruza, Sharh, Ish daftari,
Resurs, Seminar, Testlar, Forum, Chat.
3-ilova
Vizual matеriallar va ma’ruza matnlari
Elektron ta'limni boshqaruv tizimlar (davomi).
LMS MOODLE tizimitarmoqda interaktiv o’quv jarayonini boshqarish
Rеja:
1.MOODLE tizimining yaratilishi.
2.Virtual ta’limni boshqaruvchi tizimlarning funktsiyalari va MOODLE
tizimi ning asosiy xususiyatlari
3.MOODLE platformasining masofaviy ta’limni boshqarish imkoniyatlar i
va funktsiyalari.
4.MOODLE tizimidagi o’qitish modullari.
5.SCORM yoki AICC standart paketlari.
6.MOODLE tizimi masofaviy o’quv kursiga qo’yiladigan resurs va
elementlar.
118
7.MOODLE tizimining asosiy yutuqlari.
MOODLE tizimining yaratilishi
MOODLE – Web muhitida o’qitish va on-line rеjimdagi o’qitishni tashkil qiluvchi webga yo’naltirilgan dasturiy majmua hisoblanadi.
MOODLE –inglizcha so’zlarning abbrеviaturasi bo’lib Modular Object Oriented Dynamic Learning Environment - modulli ob’еktga yo’naltirilgan
dinamik o’qitish muhiti (рус."Мудл"; "Моодус"-Модульная объектно- ориентированная динамическая обучающая среда) deb tarjima qilinadi. GNU
GPL litsenziyasi bo’yicha erkin foydalanish mumkin bo’lgan web (webga yo’naltirilgan) ilova hisoblanadi. MOODLE tizimi “Ijtimoiy konstruktsionizm
pedagogikasi” asos qilib olingan.
Tizim asosan o’qituvchi (lar) va talaba(lar) o’rtasida o’zaro (bilim olish)
munosabatini tashkillashtirishga yo’natirilgan. MOODLE avtori -Martin
Dougiamas. Kursning yakunlashi bilan Computer Science and Education yo’nalishi bo’yicha universitetni yakunlab doktorlik dissertatsiyani tayyorlab yoqlagan (Ph.D.).
Doktorlik dissertatsiyasining mavzusi: "The use of Open Source software to support
a social constructionist epistemology of teaching and learning with in Internet-based communities of reflective inquiry" deb nomlangan. O’quv jarayonini qo’llab
quvvatlash maqsadida informatsion texnologiyalardan foydalanish fikri 1999 yili -
Curtin University (Avstraliya) – universitetida WebCT kommertsiyaviy platformasini amaliyotda qo’llagandan so’ng paydo bo’lgan. MOODLE tizimining ishlab
chiqilishining asosiy maqsadi WebCT va BlackBoard platformasidan tekin foydalanish emas, balki o’qitish jarayonida o’qituvchilarning imkoniyatlarini
kengaytirish.
Lekin, MOODLE tizimi shunchali omadli kechdiki, o’ylangandan ham ko’proq
yutuqlarga sababchi bo’lib, umumjahon birlashmasining ishonchini qozondi. Bu tekin tarqatiluvchi programmali majmua o’zining funktsional imkoniyatlariga, soddaligi va
qulayligi sababli uning qo’llanilishi bu dastur bilan faoliyat olib borayotganlar orasida,
deyarli barcha talablarni qondirish bilan tanildi.
MOODLE tizimi masofali o’quv jarayonida keng qamrovli imkoniyatlar va o’quv jarayonida qo’l keladigan o’quv materiallarining keng ko’lamda yoritilishi,
bilim saviyasini tekshirish va boshqaruvida ishlash imkonini yaratadi. Hozirgi vaqtda MOODLE tizimi jahonning yirik universitetlarida qo’llab kelinmoqda. MOODLE
tizimida taxminan 2 mln nafar faoliyat olib boruvchilar qayd etilgan, 200 ta davlatda 70 tildagi 46 ming o’quv portallari va 300 nafar programmist-ishlab chiqaruvchilar
faoliyat olib bormoqda.
MOODLE tizimining taqdim etilishi kodlari ayon qilingan bo’lib,
(http://www.opensource.org/docs/definition_plain.html) GPL litsenziyasi ostida (http://www.gnu.org/copyleft/gpl.html) saytlarida.
MOODLE modifikatsiyasiz Unix, Linux, FreeBSD, Windows, Mac OS X,
Netware va boshqa PHP ni qo’llab quvvatlovchi operatsion tizimlarda ishlaydi. MOODLE PHP dasturlash tilida yozilgan, SQL-ma’lumotlar bazasi asosida ishlaydi
(MySQL, PostgreSQL, Microsoft SQL Server va boshq.). MOODLE dasturini 119
o’rnatish murakkab emas va bu dasturni o’rnatishda “obnovlenie” va “perexod” talab qilinmaydi. MOODLE so’nggi versiyasi SDO MOODLE ni mijozlarning umumjahon
birlashmasining http://www.moodle.org. saytidan ko’chirib olish mumkun.
MOODLE SCO obhektlari bilan ishlay oladi va SCORM standartini qanoatlantiradi. MOODLE arxitekturasi modulli ishlash printsipida bo’lganligi
sababli, uning imkoniyatlarini qo’shimcha plaginlar orqali kengaytirish mumkin.
Ta’lim (o’qish)ni boshqarish tizimi – o’quv faoliyatini boshqarish tizimining
asosi (inglizcha Learning Managment System - LMS) bo’lib, umumiy kirish huquqini ta’minlaydigan o’quv on-line materiallarni shakllantirish, boshqarish va
tarqatish uchun qo’llaniladi.
Kurs yaratuvchisi uchun vizual o’quv muhitida ta’lim berish ketma–ketligi asosida materiallar osonlik bilan yaratiladi. Tizim tarkibiga turli ko’rinishdagi
individual materiallar, kichik guruhlarda ishlash uchun loyihalar va barcha talabalar uchun mazmundor hamda kommunikativ komponentalarga asoslangan o’quv
elementlari kiradi.
Bu bepul tarqatiladigan dasturiy majmua o’zining funktsional imkoniyatlar i, o’rganishdagi soddaligi va ishlatishdagi qulayligi bilan elektron o’qitish tizimlaridan
foydalanuvchilarning ko’pgina talablarini qanoatlantiradi.
Tizimni yaratishda PHP, MySQL, AJAX, JavaScript, HTML, CSS, XML
jQuery kabi qator ochiq kodli dasturiy vositalardan foydalanilgan. Uni ishlatish uchun ma’lumotlar omborini boshqarish dasturi (MySQL yoki PostgreSQL), PHP
protsessori, Web-xizmati (Apache yoki IIS) dasturlari sozlangan server (MB saqlanadi) zarur.
MOODLE dasturiy majmuasining umumiy ko`rinishi
120