- •НАЗОЎНІК
- •АДВЕДЗІНЫ
- •Канкрэтныя назоўнікі
- •Абстрактныя назоўнікі
- •Абстрактныя назоўнікі
- •Абстрактныя назоўнікі
- •Адушаўлёныя назоўнікі
- •Адушаўлёныя і неадушаўлныя назоўнікі
- •Адушаўлёныя і неадушаўлныя назоўнікі
- •Адушаўлёныя і неадушаўлныя
- •Адушаўлёныя і неадушаўлныя назоўнікі
- •Зборныя назоўнікі
- •Зборныя назоўнікі
- •Зборныя назоўнікі
- •Рэчыўныя назоўнікі
- •Рэчыўныя назоўнікі
- •Рэчыўныя назоўнікі
- •Рэчыўныя назоўнікі
- •Рэчыўныя назоўнікі
- •Адзіночналікавыя назоўнікі
- •Адзіночналікавыя назоўнікі
- •Множналікавыя назоўнікі
- •Множналікавыя назоўнікі
- •Іншамоўныя нескланяльныя назоўнікі
- •Іншамоўныя нескланяльныя назоўнікі
- •У родным склоне назоўнікі мужчынскага
- •У родным склоне назоўнікі мужчынскага
- •У родным склоне абстрактныя назоўнікі
- •У родным склоне назоўнікі мужчынскага
- •Асабовыя назоўнікі
- •Неасабовыя назоўнікі
- •Канчаткі назоўнікаў мужчынскага
- •Канчаткі назоўнікаў мужчынскага
- •Скланенне прозвішчаў
- •Скланенне прозвішчаў
- •Скланенне прозвішчаў
Адзіночналікавыя назоўнікі
АН могуць ужывацца ў форме множнага ліку: віны, металі, солі – разнавіднасці гатункаў рэчываў;
Пяскі, аўсы, ячмені – плошчы, якія заняты чым-небудзь;
Паказваюць канкрэтнае праяўленне пэўных якасцей, уласцівасцей: «…дзве трывогі, два шчасці з маленства са мною» і г.д.
Множналікавыя назоўнікі
Прадметы з дзвюх або некалькіх аднолькавых частак: сані, абцугі;
Рэчывы, прадукты, адыходы вытворчасці: прысмакі, памыі, духі;
Гульні, звычаі, абрады, святы: шахматы, радзіны;
Прамежкі часу ці прасторавыя паняцці, прыродныя з’явы: прыцемкі, канікулы;
Сукупнасць чаго-небудзь як мноства: фінансы, ападкі, нетры;
Ад’ектыўныя назоўнікі, якія з’яўляюцца батанічнымі і заалагічнымі тэрмінамі, некаторыя сельскагаспадарчыя тэрміны: цытрусавыя;
Некаторыя ўласныя назвы: Пухавічы, Філіпіны г.д.
Множналікавыя назоўнікі
МН, якія абазначаюць прадметы, што можна лічыць (н., акуляры), прамежкі часу (н., суткі, канікулы) маюць проціпастаўленне «адзінкавасць – множнасць». Значэнне ліку ў іх выражаецца сінтаксічна: адны суткі – адзіночны лік, двое сутак – множны лік.
Іншамоўныя нескланяльныя назоўнікі
Мужчынскі род:
назоўнікі, якія абазначаюць асоб мужчынскага полу: буржуа, ранцье, аташэ, дэндзі, маэстра, парцье, канферансье;
назвы жывёл, птушак: гну, фламінга, поні, какаду, кенгуру, шымпанзэ;
назвы вятроў: сірока, тарнада, салана;
назоўнікі сулугуні (сыр), экю (м.б. і ніякага роду, французская старажытная манета).
Іншамоўныя нескланяльныя назоўнікі
Жаночы род:
назоўнікі, якія абазначаюць асоб жаночага полу: міс, місіс, мадам, ледзі, пані, фрау;
нескланяльныя назвы моў: бенгалі, хіндзі, пушту’;
словы цэцэ (від мухі), салямі (гатунак каўбасы), кальрабі, брокалі (від капусты), івасі (від рыбы);
Ніякі род:
назвы нежывых прадметаў:
несканяльныя назвы азёр: Антарыа, Эры.
У родным склоне назоўнікі мужчынскага
роду маюць канчаткі -а (-я)
канкрэтныя прадметы: дома, стога;
асоб, жывых істот: студэнта, зубра;
органы і часткі цела чалавека, жывёл: ілба, рога, але твару;
навуковыя і тэхнічныя тэрміны: санета,
суфікса; але: склону, роду;
арганізацыі, прадпрыемствы, установы, вайсковыя падраздзяленні: універсітэта, завода;
У родным склоне назоўнікі мужчынскага
роду маюць канчаткі -а (-я)
адзінкі вымярэння, адрэзкі часу: метра, месяца, мільёна, года, але: веку, ранку, без году тыдзень, з году ў год;
населеныя пункты, геаграфічныя,
астранамічныя назвы, гідронімы: Мінска, мястэчка;
танцы, гульні: хакея, футбола;
назоўнікі з ацэначнымі суфіксамі
-ішч- (-ышч), -іск (-ыск): халадзішча, вятрыска.
У родным склоне абстрактныя назоўнікі
мужчынскага роду маюць канчаткі -у (-ю)
абстрактна-разумовыя паняцці, грамадскія фармацыі, плыні, навуковыя тэорыі: рэалізму, дарвінізму, прагрэсу, гуманізму;
адцягненыя якасці, прыметы і пад.: поспеху;
дзеянні, працэсы, стан, адчуванні, пачуцці: пад’езду, адпачынку, шуму, гневу, спакою;
розныя формы прасторы, месца, а таксама
неакрэсленыя прамежкі часу: верху, долу, космасу, узлеску, моманту;
захворванні: дальтанізму, яшчуру;
з’явы прыроды, стыхійныя бедствы, падзеі ў грамадскім жыцці: інею, урагану, кірмашу;
У родным склоне назоўнікі мужчынскага
роду маюць канчаткі -у (-ю)
Рэчыўныя назоўнікі: бензіну, рысу, шашлыку, анальгіну, халадніку;
Але: аўса, хлеба, Мінгаза, «Крышталя»
(каманда);
Назоўнікі са зборным значэннем: багажу, посуду, флоту;
Назвы раслін (траў, злакаў, кустовых раслін), у якіх форма адзіночнага ліку абазначае непадзельную множнасць як нешта адзінкавае: арэшніку, ячменю, асінніку;
Асабовыя назоўнікі
Адушаўлёныя назоўнікі, якія абазначаюць асоб паводле іх:
сацыяльнай, нацыянальнай, палітычнай прыналежнаці: паляк, кансерватар;
роду дзейнасці: фельчар, токар, выкладчык;
сваяцкіх адносін: залоўка, швагер;
месца жыхарства: вясковец, гараджанін, магіляўчанін;
розных якасцей: гаварун, непаседа, неслух, задавака;
фізічных дадзеных: хворы, стары;
спартыўных заняткаў: спартсмен, хакеіст.