1St_year;

#social_sec;

Not_Done!;

Birinshi identifikator cifrdan baslanǵanı ushın jaramsız bolıp tabıladı. Ekinshi identifikator # simvolı menen baslanǵanı ushın, al úshinshi identifikator jaramsız simvol menen tamalanǵanı ushın jaramsız identifikatorlar bolıp tabıladı.

Funkciyalardıń atların jazıwda da C++ tili kompilyatorınıń “sezgir”ligin umıtpawımız kerek. Máselen, programmada egerde main() xızmetshi sóziniń ornına Main() sózin qollansaq, onda kompilyator belgisiz identifikator ekenligi haqqında xabar beredi.

Sońǵı eskertiw retinde identifikatorlardıń ataması xızmetshi sózler menen birdey bolmawı kerekligin aytıp ótiw zárúr bolıp tabıladı.

Turaqlılar.

C++ tilinde turaqlılardı (konstantalar) paydalanıwdıń eki túrli usılın qollanıwǵa boladı. Turaqlı – bul programma orınlanıw barısında mánisin ózgertpeytuǵın identifikator bolıp tabıladı.

1. const kvalifikatorı járdeminde turaqlılardı tómende berilgen

mısaldaǵıday etip paydalanamız.

Mısalı:

const float pi=3.14159; const int iMin=1, iSale=25;

2. #define direktivası járdeminde turaqlılardı paydalanıw tómendegishe:

#define Sales_Team 10

Bul jerde Sales_Team turaqlınıń ataması, 10 onıń mánisi.

C++ tilinde berilgenler hám olardıń tipleri

Turaqlilar

Turaqlı (literal) - bul fiksirlengen sandı, qatardı hám belgini ańlatıwshı leksema bolıp esaplanadı. Turaqlılar bes toparǵa bólinedi - pútin, haqıyqıy (jıljıwshı noqatlı), sanap ótiliwshi, belgi hám qatar. Kompilyator turaqlını leksema sıpatında anıqlaydı, oǵan yadtan orın ajıratadı, kórinisi hám mánisine (tipine) qarap sáykes toparlarǵa bóledi. Pútin turaqlılar. Pútin turaqlılar tómendegi formatlarda boladı: - onlıq san; - segizlik san; - on altılıq san. Onlıq turaqlı 0 cifrınan parıqlı cifrdan baslanıwshı cifrlar izbe-izligi hám 0 esaplanadı: 0; 123; 7987; 11. Teris turaqlı - bul belgisiz turaqlı bolıp, oǵan tek ǵana belgini ózgertiw ámeli qollanılǵan dep esaplanadı. Segizlik turaqlı 0 cifrınan baslanıwshı segizlik sanaq sisteması (0,1,..,7) cifrlarınan quralǵan cifrlar izbe-izligi: 023; 0777; 0. On altılıq turaqlı 0х yamasa 0Х belgilerinen baslanatuǵın on altılıq sanaq sisteması cifrlarınan ibarat izbe-izlik esaplanadı: 0х1A; 0X9F2D; 0x23. Hárip belgiler qálegen registrlarda beriliwi múmkin. Kompilyator sannıń mánisine qarap oǵan sáykes tipti belgileydi. Eger tilde belgilengen tipler programma dúziwshini qanaatlandırmasa, ol áshıq túrde tipti kórsetiwi múmkin. Bunıń ushın pútin turaqlı cifrlarınıń aqırına, probelsiz l yamasa L (long), u yamasa U (unsigned) jazıladı. Zárúr jaǵdaylarda bir ǵana turaqlı ushın bul belgilerdiń ekewin de isletiw múmkin: 45lu, 012Ul, 0xA2L. 13 Haqıyqıy turaqlılar. Haqıyqıy turaqlılar - jıljıwshı noqatlı san bolıp, ol eki túrli formatta beriliwi múmkin: - onlıq fiksirlengen noqatlı formatta. Bul kóriniste san noqat arqalı ajıratılǵan pútin hám bólshek bólekler kórinisinde boladı. Sannıń pútin yamasa bólshek bólegi bolmawı múmkin, biraq noqat álbette bolıwı kerek. Fiksirlengen noqatlı turaqlılarǵa mısallar: 24.56; 13.0; 66.; .87; - eksponencial formada haqıyqıy turaqlı 6 bólekten ibarat boladı: 1) pútin bólegi (onlıq pútin san); 2) onlıq bólshek noqat belgisi; 3) bólshek bólegi (onlıq belgisiz turaqlı); 4) eksponenta belgisi ‘e’ yamasa ‘E’; 5) on dárejesi kórsetkishi (onlıq pútin san); 6) qosımsha belgisi ( ‘F’ yamasa ‘f’ , ‘L’ yamasa ‘l’ ). Eksponencial formadaǵı turaqlı sanlarǵa mısallar: 1e2; 5e+3; .25e4; 31.4e-1. Belgi turaqlılar. Belgi turaqlılar qostırnaq (‘,’-apostroflar) ishine alınǵan óz aldına belgilerden quraladı hám ol char gilt sózi menen anıqlanadı. Belgi turaqlı ushın yadta bir bayt orın ajıratıladı hám onda pútin san kórinisindegi belginiń ASCII kodı jaylasadı. Tómendegiler belgi turaqlılarǵa mısal boladı: ‘e’, ‘@’, ‘49’, ‘z’, ‘W’, ‘+’, ‘ш’, ‘*’, ‘a’, ’s’

Ayrım belgi turaqlılar ‘\’ belgisinen baslanadı, bul belgi birinshiden, grafikalıq kóriniske iye bolmaǵan turaqlılardı belgileydi, ekinshiden, arnawlı wazıypalar júklengen belgiler - apostrof belgisi (‘), soraw belgisin (‘?’), keri qıya sızıq belgisin (‘\’) hám eki qostırnaq belgisin (“ ”) shıǵarıw ushın isletiledi. Onnan tısqarı, bul belgi arqalı belginiń kórinisin emes, bálki áshkar túrde onıń ASCII kodın segizlik yamasa on altılıq formada jazıw múmkin. Bunday belgiden baslanǵan belgiler escape izbe-izlikler delinedi (2.1-tablica). C++ tilinde qosımsha túrde wide háripli turaqlılar hám kóp belgili turaqlılar anıqlanǵan. wide háripli turaqlılar tipi milliy kodlardı belgilew ushın kiritilgen bolıp, ol wchar_t gilt sózi menen beriledi, hámde yadta 2 bayt orın iyeleydi. Bul turaqlı L belgisinen baslanadı: L ‘\013\022’, L ‘cc’ Kóp belgili turaqlı tipi int bolıp, ol tórt belgiden ibarat bolıwı múmkin: ‘abc’, ‘\001\002\003\004’. Qatar turaqlılar. Eki qostırnaq (“ ”) ishine alınǵan belgiler izbe-izligi qatar turaqlı delinedi: “Bul qatar turaqlı hám onıń atı string\n” Qatar ishinde escape izbe-izligi de isletiliwi múmkin, tek ǵana bul izbe-izlik apostrofsız jazıladı. Probel menen ajıratıp jazılǵan qatarlar kompilyator tárepinen jalǵız qatarǵa jalǵanadı (konkantenaciya): 15 “Qatar - bul belgiler massivi” /* bul qatar keyingi qatarǵa qosıladı */ ”, onıń tipi char[]”; Bul jazıw “Qatar - bul belgiler massivi, onıń tipi char[]”; jazıwı menen ekvivalent esaplanadı. Uzın qatardı bir neshe qatarǵa jazıw múmkin hám bunıń ushın qatar aqırında ‘\’ belgisi qoyıladı: “Kompilyator hár bir qatar ushın kompyuter yadında\ qatar uzınlıǵına teń sandaǵı baytlardaǵı óz aldına\ yad ajıratadı hám bir dana - 0 mánisli bayt qosadı”; Joqarıdaǵı úsh qatarda jazılǵan qatar keltirilgen. Keri qıya sızıq (‘\’) belgisi keyingi qatarda jazılǵan belgiler izbe-izligin joqarıdaǵı qatarǵa qosıw kerekligin bildiredi. Eger qosılatuǵın qatar baslanıwında probeller bolsa, olar da qatar quramına kiredi. Qatar yadta jaylasqanda onıń aqırına ‘\0’ (0 kodlı belgi) qosıladı hám bul belgi qatar juwmaqlanǵanlıǵın bildiredi. Sol sebepli qatar uzınlıǵı, onıń «haqıyqıy» mánisinen birewge kóp boladı.

C++ TE JUMÍSTÍ BASLAW

C++ tilin paydalanıwdı baslaw ushın sizge eki nárse zárúr:

• C++ kodın jazıwǵa arnalǵan Bloknot sıyaqlı tekstli redaktor

• C++ kodın kompyuter túsinetuǵın tilge awdarıw ushın GCC sıyaqlı kompilyator.

Bul GNU Kompilyatorlar toplamı. Yaǵnıy GCC - biypul baǵdarlamalıq qural, onı GNU GPL hám GNU LGPL shártleri boyınsha Free Software Foundation taratadı hám GNU qurallar dizbeginiń tiykarǵı komponent bólegi bolıp tabıladı. Wikipedia

Tańlaw ushın kóplegen tekstli redaktorlar menen kompilyatorlar bar. Bul sabaq barısında biz IDE qollanamız.

C++ IDE ornatıw