- •2. Крыніцы па гістрыі Беларусі, гісторыя беларускага мінулага.
- •3. Даіндаеўрапейскі перыяд гісторыі Беларусі (40-2 тыс. Да н.Э.)
- •4. З’яўленне індаеўрапейцаў. Бронзавы і жалезны век на тэррытоыі Беларусі (II тыс. Да. Н.Э.- V ст. Н.Э.)
- •5. Рассяленне славян на тэррыторыі Беарусі і славянізацыя балтаў.
- •6. Станаўленне раннефеадальных дзяржаўных утварэнняў усходніх славян на тэррыторыі Беларусі. Кіеўская Русь.
- •7.Першыя дзяржавы на тэррыторыі Беларусі : Полацкае і Тураўскае княствы ў IX-XIII стст. Іх ўзаемаадносіны з Кіевам і Ноўгарадам.
- •8.Увядзенне хрысціанства і распаўсюджанне пісьменнасці на тэррыторыі Беларусі.
- •9.Сацыяльна-эканамічныя і палітычныя перадумовы ўтварэння Вялкага Княства Літоўскага
- •10. Узмацненне і рост вкл, яго паліэтнічны характар. Змаганне з крыжакамі і татарамангооламі (14-16 ст).
- •11. Грамадска-палітычны лад вкл . І феадальныя аносіны (14-16ст)
- •12. Эканамічныя і палітычныя фактары фарміравання беларускай народнасці.
- •14. Асноўныя канцэпцыі паходжання беларускага народа і назвы “Белая Русь”.
- •15.Культура Беларусі другой паловы 13 – першай паловы 16 ст., яе узаемасувязі з культурнымі традыцыямі іншых краін і народаў.
- •16. Прычыны уваходжання вкл у склад Рэчы Паспалітай. Люблінская унія.
- •18. Эканоміка Беларуусі ў 15-16 ст. Эканамічныя рэформы (Валочная памера 1557 года) на бедарускіх землях.
- •19. Сацыяльна-палітычнае і эканамічнае развіцце гарадоў Беларусі ў 16-18 ст. Магдэбурскае права.
- •20. Релігійная сітуацыя на беларускіх землях у 16-18ст (Рэфармацыя, контррэфармацыя,Берасцейская царкойна унія)
- •21. Ваенныя канфлікты на тэрыторыі Беларусі ў 16-18 ст (Лівонская вайна, вайны 1654-1667г, Пауночная вайна 1700-1721г)
- •22. Асноўныя тэндэнцыі і дасягненні ў развіцці культуры Беларусі ў эпохі Адраджэння і Асветы (16-18 ст)
- •24.Прычыны і падзелы рп. Паўстанне т.Касцюшкі
- •25.Пазітыўныя і негатыўныя бакі уваходжання беларускіх зямель у склад Расійскай імперыі
- •3 Канца XVIII ст. Пачынаецца новы этап беларускай гісторыі, цесна звязаны з гісторыяй Расійскай дзяржавы.
- •26.Беларусь ў вайне1812г.
- •27.Вызваленчая барацьба супраць самадзяржаўя у 20-50-е гады 19ст. Тайныя таварыствы.
- •28. Крызіс феадальна-прыгонніцкай сістэмы. Эканамічныя рэформы 30-50х гадоу 19ст.
- •29.Нацыянальна – вызваленчае паўстанне 1863-64 г. У Беларусі. Дзейнасць і погляды к.Каліноўскага.
- •30. Буржуазныя рэформы1860-70 х гадоў. Адмена прыгонніцтва. Асаблівасці рэформ ў Беларусі.
- •31. Сацыяльна-эканамічнае развіцце Беларусі ў 60-е г.19-ст-першыя гады 20ст
- •33.Асаблівасці культурнага развіцця Беларусі ў складзе рАсійскай імперыі (19-пач. 20ст0
- •34.ЭКанамічныя і палітычныя фактары фарміравання беларускай нацыі у 19-пач.20ст.
- •35.Рэвалюцыйныя падзеі 1905-1907г у Беларусі. Сталыпінская рэформа.
- •36. Беарускае нацыянальнае адраджэнне і нацыянальны рух пач 20ст.
- •37. Прычыны і характар Першай сусветнай вайны . Беларусь у гады вайны.
- •38. Лютаўская буржуазна-дэмакратычная рэвалюцыя і падзеі ў Беларусі. Выбар шляхоў грамадскага развіцця.
- •39.Кастрычніцкая рэвалюцыя. Усталяванне савецкай улады ў Беларусі. Барацьба з германскімі і польскімі інтэрентамі.
- •40.Шляхі фарміравання беларускай дзяржаўнасці. Стварэнне Беларускай Народнай Рэспублікі (бнр).
- •41.Стварэнне бсср. Яе роля і месца ў складзе ссср.
- •42.Асноўныя тэндэнцыі развіцця Заходняй Беларусі ў складзе Польшы. (1921-1939)
- •43. Новая эканамічная палтыка (нэп). Асаблівасці яе правядзенне ў савецкай Беарусі.
- •44. Стварэнне матэрыяльна-тэхнічнай базы індустрыяльна-аграрнага грамадства ў Беларусі ў 1930-я г. (калектывізацыя, індустрыялізацыя)
- •46.Прычыны і паяатак Другой сусветнай вайны (1939-1945)
- •47. Уз'яднанне Заходняй беарусі з бсср (1939-1941)
- •48. Палітыка гітлераўскіх акупантаў на тэрыторыі Беларусі ў 1941-1944. Беларуская калабарацыя.
- •49.Вялікая Айчынная вайна. Абарончыя баі на тэрыторыі бсср ў 1941, вызваленне Беларусі ў 1943-1944
- •50. Партызанская барацьба ў Беарусі ў 1941-1944г. Вытокі патрыятызму беларускх партызан.
- •51. Заканчэнне і вынікі Другой сусветна вайны. Удзел бсср у арганізацыі і дзейнасці аан.
- •54. Культура савецкай Беларусі ў перыяд 1945-1985г.
- •55. Гаспадарчыя і палітычныя рэформы ссср (1984-1991) і ў Беларусі. Палітыка перабудовы.
- •56.Стварэнне сусветнай рб (1990-2005). Рэферэндумы . Шляхі інтэграцыі з іншымі краінамі (стварэнне снд, Беларуска- Расійскай дзяржавы)
- •58. Дзяржаўная сімволіка рб. Кансцітццыя, герб, сцяг, гімн.
7.Першыя дзяржавы на тэррыторыі Беларусі : Полацкае і Тураўскае княствы ў IX-XIII стст. Іх ўзаемаадносіны з Кіевам і Ноўгарадам.
Заканадаўчая ўлада – дума ці рада + веча.
1488 – Магдэбурскае права.
Выканаўча-распараджальная ўада – князь.
1)У письмовых крыницах самае магутнае дзяржаунае утварэнне гэта Полацкае княства. Яго цэнтрам з’яуляуся Полацк,што ляжаў у басейне галоўнай ракі Заходняй Дзвіны, якая была часткай найважнейшага гандлёвага шляху “з варагау у грэки”. Выгаднае геаграфичнае становишча спряла хуткаму росту Полацка и ператварэння яго у буйны цэнтр гандлю и рамёствау. Насялялі княства адзіны народ – крывічы-палачане. Полацкія ўладары зваліся крывіцкімі князямі. Першым гістарычна вядомым полацкім князем быў Рагвалод. Менавіта ў час яго праўлення канчаткова сфарміраваліся межы княства, упарадкаваліся палітычная сістэма і гаспадарчыя адносіны, была вызначана сталіца .Упершыню Полацк узгадваецца у латапісах(“Аповесць мінулых гадоў”) пад 862 г. У 882 г. сталіцу крывічоў падпарадкаваў старажытнарускі киеуски князь Алег.У 10-11 ст. Полацкае княства з`яўлялася адным з буйнейшых і магутнейшых княстваў на тэр-рыі зах. Еўропы. У 40-е-70-е гг. 10 ст. Полацк выйшаў з-пад улады Кіева і аднавіў сваю паліт. самастойнасць. Пасля гібелі вялікага князя кіеўскага Святаслава Ігаравіча паміж яго сынамі Яраполкам і Уладзімірам успыхнула барацьба за кіеўскі прастол. Першы сядзеў у Кіеве, другі – у Ноўгарадзе. Магчыма, з мэтай набыць сабе магутнага саюзніка, абодва браты – Яраполк і Уладзімір – дамагаліся рукі дачкі Рагвалода Рагнеды. Маладыя князі паслалі сватоў да полацкай княжны. Летапіс паведамляе: Рагнеда, даведаўшыся, што Уладзімір быў сынам Святаслава і нявольніцы, не захацела стаць жонкай рабыніча і з пагардай адказала так: “Не хочу разути рабынича, я за Ярополка иду”. Калі Уладзіміру перадалі адказ Рагнеды, ён у 980 г. разбіў полацкае войска, забіў Рагвалода і яго двух сыноў, а Рагнеду гвалтоўна забраў у жоны. Паданне гаворыць пра тое, што Рагнеда, якой ужо было дано имя Гарыслава у 988 спрабавала адпомсціць Уладзіміру за сваю знявагу, смерць бацькі і братоў. Яна вырашыла забіць Уладзіміра, калі той спаў, але спроба не ўдалася. Па тагачасным законам яе павинны были забіць,але на абарону маці таксама з мячом у руках стаў іх малалетні сын Ізяслаў, які сказаў “Бацька!Ты тут не адзін!”. Уражаны яго паводзинами Уладзимир загадау выслаць Рагнеду з сынам у Изяслауль(новы горад, названы имем сына) и павинен быу пасадзіць там на княжанне свайго малалетку Ізяслава. Ён стау вядомы як князь-книжник, яки пашырыу письменства и хрысциянства у Полацку.Ізяслаў стаў не толькі полацкім князем, але і заснавальнікам новай дынастыі Ізяславічаў. Ён памёр у 1001 г.Разам з тым полацкіх князёў летапісы часта звалі Рагвалодавымі ўнукамі.Менавита,Рагнеда пайшла на забойства, бо Уладзимир, прыняушы хрысциянства, якое забараняла мнагажонства, прапанаваў ёй стаць жонкай я-н. знатнага чал.,адмовиушыся яна падстрыглася, и пайшла у манашки пад имем Анастасия. Яна вядома як князёуна з 3 имёнами.Яе други сын(вялики киеуски князь Яраслау Мудры),хворы ад нараджэння пачуушшы адказ маци на прапанову Уладзимира, раптам падняуся з кален маци и з таго часу пачау хадзиць. У 11 ст. адбылося узмацненне полацкага княства пры сыне Изяслава Брачыславе(правиу 1003-1044). У 1021 г. ён захапиу волаки, што злучали р.Зах. Дзв. и Дняпро па шляху “з варагау у грэки” и належали Ноугараду. Аднак на рацэ Судаміры яго чакаў з войскам Яраслаў. У бітве на рацэ Судаміры Брачыслаў пацярпеў паражэнне і збег у Полацк.Аднак войска было разбита яго дзядзькам- Яраславам Мудрым. З 1044-1101 князём быу сын Брачыслава Усяслау, якога празвали чарадзей. Ён быццам бы нарадзиуся ад чарауництва аб гэтым сведчыць пляма на яго галаве, якая утварылася, па меркаванням даследчыка, пры адсяканни зародкавай кашули.Ён имкнууся захапиць земли и гарады па-за межами Полацкага княства, не здолеуша узяць пскоу, ён захапиу и абрабавау Ноугарад.Тады, у адказ на яго дзеянни 3 сыноу Яраслава Мудрага напали на Менск, гэта адбылося 3 сакавика 1067 г. битва на Нямизе. Горад быу спалены, а яго жыхары-мяняне-“узяты на шчыт”, г.зн. у палон. Усяслау з войскам не паспеу.Ён быу узяты у палон Киеускими князями (3-мя сынами Яраслава Мудрага) и быу вызвалены у час паустання жыхарами Киева и абвешчаны вяликим князем Киеуским. Праз 7 мес. ён вярнууся у Полацк. Пры им ён дасягнуу найвышэйшага уздыму. Пасля яго смерци Княства распалася на шэраг асобных удзельных княствау. Заканадаўчая ўлада ў Полацкім княстве належала вечу, ці народнаму сходу (агульны сход дарослых мужчын, яки мог здымаць и прызначаць князя, выдавала законы, выбірала ўраднікаў (урадцаў, службоўцаў), ухваляла аб’яўленне вайны ці міру). У Полацкім княстве веча праіснавала да самага канца ХV ст. (1498 г.), калі гораду было дадзена магдэбургскае права. Выканаўчая ўлада ў Полацкім княстве належала князю. Высокае грамадскае становішча ў Полацку займаў епіскап. Ад імя князя і епіскапа пісаліся дагаворы, якія заключала полацкае веча, і да дакументаў прывешваліся іх пячаткі. 2)Другім буйным раннефеадальным княствам-дзяржавай на тэрыторыі Беларусі было Тураўскае княства, якое ўтварылася ў ІХ – Х стст. Яго тэрыторыя ў асноўным адпавядала месцам рассялення дрыгавічоў на поўдні Беларусі ў басейне Прыпяці. Палітычны цэнтр княства – Тураў. Буйным горадам быў Пінск. Назву Турава летапісец звязваў з імем мясцовага князя Тура. Узнікненню і развіццю Турава і Пінска садзейнічала іх выгаднае размяшчэнне на водным Прыпецка-Бугскім гандлёвым шляху з Кіева і іншых рускіх зямель у Заходнюю Еўропу. У 988 г. вялікі кіеўскі князь Уладзімір Святаслававіч аддаў Тураў свайму сыну Святаполку.Але ён яго надзеи не апраудау. Ажаніўшыся з дачкой польскага караля Баляслава, каталічцы па веравызнанню, ён сам стаў падпадаць пад заходні ўплыў. Разам з ёй у Тураў прыехаў заходні епіскап Рэйнберг, які, зблізіўшыся са Святаполкам, стаў падбухторваць яго выступіць супраць Уладзіміра.Святаполк задумаў аддзяліцца ад Кіеўшчыны. Уладзімір, даведаўшыся пра варожыя намеры свайго старэйшага сына, неспадзявана напаў на Святаполка, схапіў яго, яго жонку і епіскапа Рэйнберга і ўсіх кінуў у вязніцу. Пасля таго як у 1015 г. памёр Уладзімір, Святаполк як старэйшы ў родзе атрымаў права заняць кіеўскі велікакняжацкі пасад. Успыхнула барацьба за кіеўскі прастол паміж Святаполкам і Яраславам. Перамог Яраслаў, а Святаполк збег у Польшчу, дзе і памёр. Тураўскае княства было ўключана Яраславам Мудрым у склад Кіеўскага княства ў якасці воласці, на якую распаўсюджвалася ўлада непасрэдна кіеўскага князя. Воласць не мела свайго самастойнага статуса і замацаванай за ёй княжацкай лініі. У 50-я гады ХІІ ст. Тураў выйшаў з падпарадкавання Кіеву, і ў ім усталявалася самастойная княжацкая дынастыя. У канцы ХІІ – пачатку ХІІІ ст. на тэрыторыі Тураўскага княства ўтварыўся шэраг дробных феадальных, “шматковых” княстваў – Тураўскае, Пінскае, Слуцкае, Клецкае, Дубровіцкае. Такім чынам, Полацкае і Тураўскае княствы мелі ўсе атрыбуты дзяржаўнай улады – улады заканадаўчай (веча), выканаўчай (князі і дружыны) і судовай (князі і цівуны). Іх можна лічыць першымі раннефеадальнымі дзяржавамі-манархіямі на тэрыторыі Беларусі.