- •В. Н. Веретенников
- •ТЕОРИЯ РЯДОВ
- •Учебное пособие
- •ПРЕДИСЛОВИЕ
- •1. Основные понятия и свойства
- •1.1. Числовой ряд. Сумма ряда
- •1.2. Свойства сходящихся рядов
- •1.3. Критерий Коши сходимости ряда
- •2. Положительные ряды
- •2.1. Признаки сравнения
- •2.2. Признак Даламбера
- •2.3. Признак Коши
- •2.4. Интегральный признак сходимости ряда
- •3. Знакопеременные ряды.
- •Абсолютно и условно (неабсолютно) сходящиеся ряды
- •4. Знакочередующиеся ряды. Признак Лейбница
- •ФУНКЦИОНАЛЬНЫЕ РЯДЫ
- •1. Основные определения
- •СТЕПЕННЫЕ РЯДЫ
- •Биография
- •Научная деятельность
- •Память
- •1. Теорема Абеля
- •1.1. Интервал и радиус сходимости степенного ряда
- •2. Свойства степенных рядов
- •2.1. Равномерная сходимость степенного ряда
- •и непрерывность его суммы
- •2.2. Интегрирование степенных рядов
- •2.3. Дифференцирование степенных рядов
- •3. Ряд Тейлора
- •3.1. Условия разложимости функции в ряд Тейлора
- •3.2. Ряды Тейлора элементарных функций
- •Таблица разложений в степенной ряд (ряд Маклорена) основных элементарных функций.
- •3.3. Приложения рядов
- •3.3.1. Вычисление значений функции
- •3.3.2. Вычисление интегралов
- •3.3.3. Приближенное решение дифференциальных уравнений
- •ИСПОЛЬЗОВАННАЯ ЛИТЕРАТУРА
- •СОДЕРЖАНИЕ
- •Нильс Хенрик Абель
- •ТЕОРИЯ РЯДОВ
- •Учебное пособие
|
|
|
0 ≤ |
|
R (x) |
|
= |
|
|
f (n+1) (θ x) |
xn+1 |
|
= |
|
|
f (n+1) (θ x) |
|
|
|
|
x |
|
n+1 |
< MRn+1 |
|
|
|
|
|
|
(1.5) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
(n +1)! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(n +1)! |
|
|
(n +1)! |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
для n = 0,1, идлявсех x (−R; R) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
Числовой ряд |
∞ |
MRn+1 |
|
|
сходится в силу признака Даламбера |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
∑n=0 |
(n +1)! |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
MRn+2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
(n +2)! |
= lim |
|
|
R |
= 0 <1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
MRn+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n→∞ |
|
|
|
|
n→∞ n +2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(n +1)! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Поэтому lim |
MRn+1 |
= 0 |
|
|
в силу необходимого признака сходимости. Из неравенства |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(n +1)! |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
n→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
(1.5) получаем lim Rn (x) = 0 |
длявсех |
x (−R; R) . ▼ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
n→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.2. Ряды Тейлора элементарных функций |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
|
|
|
f |
(n) |
(0) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Рассмотрим разложение в ряд ∑ |
|
|
|
|
|
|
|
|
xn |
основных элементарных функций. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
n! |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.2.1. f (x) = e x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n=0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Эта функция имеет производные всех порядков на интервале (−c; c) , где c > 0 − любое |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
число, причем |
|
f (n) (x) |
|
= ex < ec , n = 0, 1, 2, . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Следовательно, показательная функция e x разлагается в ряд Тейлора на любом интер- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
вале (−c; c) и, тем самым, на всей оси Ox. Т. к. |
|
f (n) (0) = e0 =1 (n = 0, 1, 2, ) , то получаем |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ряд |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e x =1+ x + |
|
|
|
|
+ + |
|
|
+ = ∑ |
x |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
(2.1) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n=0 n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Радиус сходимости этого ряда R = +∞. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Если в разложении (2.1) заменить x на − x , то будем иметь |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
x |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∞ |
x |
n |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
e−x =1 |
− x + |
|
|
|
|
− |
|
|
+ +(−1)n |
|
|
|
|
|
+ = |
∑(−1)n |
|
. |
|
|
|
(2.1′) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
n! |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.2.2. f (x) = sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n=0 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Данная функция имеет производные любого порядка, причем |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(sin x)(n) |
|
= |
|
sin(x +n π2 ) |
|
|
≤1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
для n = 0,1, 2, и x (−∞; +∞) . Тем самым, по теореме (1.2) функция sin x |
разлагается в |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
сходящийся к ней на интервале (−∞; +∞) |
|
ряд Тейлора. Так как |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
для n = 0, 2, 4, , |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
f (n) (0) = sin |
nπ |
|
= |
|
|
|
|
|
|
n+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
для n =1, 3, 5, , |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
то этот ряд имеет следующий вид |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(−1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
sin x = x − |
x3 |
|
|
+ |
x5 |
− +(−1)n |
|
|
x2n+1 |
|
|
+ = ∑(−1)n |
x2n+1 |
. |
|
(2.2) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
(2n +1)! |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
5! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2n +1)! |
|
|
37
Радиус сходимости ряда R = +∞.
3.2.3. f (x) = cos x .
Аналогично получаем, что
|
|
x |
2 |
|
x |
4 |
|
|
|
x |
2n |
|
|
|
|
∞ |
|
x |
2n |
|
|
|
|
|
|
|
|
cos x =1− |
|
+ |
|
− +(−1)n |
|
|
|
|
+ = |
∑ |
(−1)n |
|
|
|
, |
R = +∞. |
|
(2.3) |
|||||||
|
|
|
|
(2n)! |
(2n)! |
|||||||||||||||||||||
|
2! |
4! |
|
|
|
|
n=0 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||
3.2.4. f (x) = (1+ x)α , где x > −1, α − любоевещественноечисло |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Эта функция удовлетворяет соотношению |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
|
|
f (x) |
|
|
|
|
|
|
(2.4) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1+ x) f (x) =α |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
и условию f (0) =1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Будем искать степенной ряд, сумма которого S(x) удовлетворяет соотношению (2.4) и |
||||||||||||||||||||||||||
условию S(0) =1. Положим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Отсюда находим |
|
|
|
|
S(x) =1+a1 x +a2 x2 +a3 x3 + +an xn |
+ . |
(2.5) |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
+ +nan x |
n−1 |
+ . |
(2.6) |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
S (x) = a1 +2a2 x +3a3 x |
|
|
|
|
|||||||||||||||
Подставляя соотношения (2.5) и (2.6) в формулу (2.4), будем иметь |
|
|||||||||||||||||||||||||
(1+ x) (a1 +2a2 x +3a3 x2 + +nan xn−1 + ) =α(1+a1 x +a2 x2 +a3 x3 + +an xn + ) , |
||||||||||||||||||||||||||
или |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
a1 +(a1 +2a2 )x +(2a2 +3a3 )x2 + +(nan +(n +1)an+1 )xn + = |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
=α +α a1x +α a2 x2 + +α an xn + . |
|
|
|
||||||||||||||||
Приравнивая коэффициенты при одинаковых степенях x в левой и правой частях ра- |
||||||||||||||||||||||||||
венства, получим |
|
|
|
|
|
a1 |
=α , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
a1 +2a2 =α a1 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2a2 +3a3 =α a2 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
…………………..…….., |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
(n −1)an−1 +nan =α an−1 , |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
откуда находим |
|
|
|
|
|
…………………………, |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
a1 |
=α, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
a2 |
= |
α(α −1) |
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
a3 |
= |
α(α −1)(α −2) , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
..............................................., |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
an |
= |
α(α −1)(α −2) (α −n +1) , |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
..............................................., |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Подставляя эти значения коэффициентов в соотношение (2.5), получим ряд |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
S(x) =1+α x +α(α −1) x2 +α(α −1)(α −2) x3 + |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|
|
(2.7) |
||
|
|
|
|
|
|
+α(α −1)(α −2) (α −n +1) xn + |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
38
Найдем радиус сходимости ряда (2.7) в случае, когда α не является натуральным числом. Имеем
|
|
an+1 |
|
|
|
|
α(α −1) (α − n +1) |
|
|
|
|
|
n +1 |
|
|
|
|
1 |
+ |
1 |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
R = lim |
|
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
= lim |
|
= lim |
|
|
=1. |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
||||||||||||||||||||||
|
a |
|
|
α α − |
|
|
|
|
α |
− |
n |
+ |
α |
− |
n) |
|
α − n |
|
|
α |
−1 |
|||||||||||||||
n→∞ |
n+1 |
|
n→∞ |
|
|
|
|
n→∞ |
|
|
n→∞ |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
1) ( |
|
|
|
1)( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(n +1)! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Итак, ряд (2.7) сходится при |
|
x |
|
<1, т. е. на интервале (−1;1) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
Докажем, что сумма S(x) |
ряда (2.7) на интервале (−1;1) равна (1+ x)α . Для этого рас- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
смотрим отношение ϕ(x) = |
|
S(x) |
= |
|
|
|
S(x) |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
f (x) |
|
(1+ x)α |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Так как S(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
|
α |
|
|
|
|
|
|
||||
удовлетворяет соотношению (2.4), |
|
|
1+ x S(x) , то для произ- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
т. е. S (x) = |
водной функции ϕ(x) получаем:
|
′ |
′ |
|
|
|
|
(1+ x) |
α |
|
′ |
|
|
(1+ x) |
α−1 |
S(x) |
|
|
|
|
|
|
|||
′ |
S |
(x) f (x) − f |
(x)S(x) |
= |
|
S (x) −α |
|
= |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
ϕ (x) = |
|
(f (x))2 |
|
|
|
|
|
|
|
(1+ x)2α |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
(1 |
′ |
α S(x) |
|
(1 |
+ x) |
α |
|
S |
(x) −α S(x) |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
1+ x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
= |
+ x)S (x) − |
= |
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
= 0 |
|
|
|||||||||
|
α +1 |
|
|
|
|
(1 |
|
|
α +1 |
|
|
|
|
α +1 |
|
|
||||||||
|
|
(1+ x) |
|
|
|
|
|
|
+ x) |
|
|
(1+ x) |
|
|
|
|||||||||
для x (−1;1) . Отсюда следует, что ϕ(x) ≡ C = const |
на (−1;1) . |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
В частности, при x = 0 имеем C =ϕ(0) = |
S(0) |
=1, и значит, |
|
S(x) |
=ϕ(x) ≡1, |
|
||||||||||||||||||
1 |
1+α |
|
||||||||||||||||||||||
т. е. S(x) = (1+ x)α , или |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
(1 |
+ x)α =1+α x + |
α(α −1) x2 + +α(α −1) (α −n +1) xn + , |
(2.8) |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
где −1 < x <1.
Полученный ряд называется биномиальным, а его коэффициенты – биномиальными коэффициентами.
Замечание. В случае если α − натуральное число (α = n) , функция (1 + x)α |
будет много- |
||||||
членом n-й степени, и Rn (x) ≡ 0 длявсех n >α . |
|
||||||
Отметим еще два разложения. Если α = −1, будем иметь |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
=1− x + x2 − x3 + , −1 < x <1. |
|
|
(2.9) |
||
|
1+ x |
||||||
|
|
|
|
|
|||
Заменив x на − x в последнем равенстве, получим |
|
||||||
|
|
|
|
|
|||
|
1 |
=1+ x + x2 + x3 + , −1 < x <1. |
|
(2.10) |
|||
3.2.5. f (x) = ln(1+ x), x > |
1− x |
||||||
|
|
|
|
||||
−1 |
|
|
|
|
Для получения разложения этой функции в ряд Тейлора по степеням x проинтегрируем равенство (2.9) в пределах от 0 до x, где x (−1; 1) . Имеем
∫x |
dt |
= ∫x (1−t +t 2 + )dt , |
|
1+t |
|||
0 |
0 |
или
39
|
|
|
x2 |
|
|
x3 |
|
|
x4 |
|
|
|
|
(−1)n−1 xn |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
ln(1 |
+ x) = x − |
|
+ |
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
+ + |
|
|
|
|
+ . |
(2.11) |
|||||||||
2 |
|
3 |
|
|
4 |
|
|
n |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Равенство (2.11) справедливо в интервале −1 < x <1. Заменяя в нем x на − x , получим |
|||||||||||||||||||||||||||||
ряд |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
ln(1− x) = −x − |
|
x2 |
− |
|
x3 |
− |
x4 |
|
− − |
xn |
− , |
|
(2.12) |
||||||||||||||
где −1 < x <1. |
2 |
|
3 |
|
4 |
|
n |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Можно доказать, что равенство (2.11) справедливо и для x =1: ln 2 =1− |
1 |
+ |
1 |
− |
1 |
+ . |
|||||||||||||||||||||||
2 |
3 |
4 |
Таблица разложений в степенной ряд (ряд Маклорена) основных элементарных функций.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1. |
ex =1+ x + |
x2 |
|
|
+ + |
xn |
|
+ , −∞ < x < +∞ ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
x5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2n+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
2. |
sin x = x − |
x3 |
|
+ |
|
|
− +(−1)n |
|
|
|
+ , |
−∞ < x < +∞ ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
(2n +1)! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
5! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
3. |
cos x =1− |
x2 |
|
+ |
x4 |
|
|
− +(−1)n |
|
x2n |
|
+ , |
−∞ < x < +∞ ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
4! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2n)! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
4. |
(1+ x) |
α |
=1+α x + |
α(α −1) |
x |
2 |
+ |
+ |
α(α −1) (α −n +1) |
x |
n |
+ , −1 < x <1; |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
=1− x + x2 − x3 + +(−1)n xn + , −1 < x <1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1+ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xn |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
5. |
ln(1+ x) = x − |
|
+ |
|
− +(−1)n−1 |
|
|
|
+ , |
−1 < x ≤1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
3 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2n+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2n+1 |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 x |
|
|
|
|
|
1 3 |
|
x |
|
|
1 3 5 |
|
|
|
|
|
|
|
(2n −1)!! x |
|
|
|
|
|
∞ |
(2n −1)!! x |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
6. |
arcsin x = x + |
|
|
|
+ |
|
|
|
+ |
|
+ + |
|
|
+ = ∑ |
|
|
, |
−1 < x <1; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2n)!! 2n +1 |
(2n)!! 2n |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 4 5 2 4 6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n=1 |
+1 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
3 |
|
|
|
|
x |
5 |
|
|
|
|
x |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2n−1 |
|
|
|
∞ |
|
|
|
|
x |
2n−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
7. |
arctg x = x − |
|
|
|
+ |
|
|
− |
|
|
+ + |
(−1)n−1 |
|
|
|
|
|
+ = ∑(−1)n−1 |
|
|
, −1 < x <1. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
5 7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2n −1 |
|
|
n=1 |
|
|
|
|
2n |
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Пользуясь этой таблицей, можно получать разложения в степенной ряд более сложных |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
функций. Покажем на примерах, как это делается. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Пример 2.1. Разложить функцию |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
в степенной ряд в окрестности точки x = 2 , т. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 − x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
е. по степеням разности x −2 .
▲ Преобразуем данную функцию так, чтобы можно было использовать ряд (2.10) для функ-
ции |
1 |
. Имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1− x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
||||
|
|
= |
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
= |
|
|
. |
||||||||||
|
|
|
|
4 −((x −2) +2) |
|
2 −(x −2) |
2 |
1−( |
x−2 |
) |
|||||||||||||||||
|
|
|
4 − x |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
||||||||||||||||||
|
Заменяя в формуле (2.10) |
x на |
x −2 |
, получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
x − |
2 |
x |
− 2 |
2 |
x − 2 3 |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
= |
|
1+ |
|
|
+ |
|
|
|
|
+ |
|
|
|
+ |
, |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
4 − x 2 |
|
|
2 |
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
или
40
4 −1 x = 12 + x2−2 2 + (x −232)2 + (x −242)3 + .
Это разложение справедливо, когда выполнено любое из эквивалентных неравенств |
||||||||
|
|
x −2 |
|
<1, |
|
x −2 |
|
< 2, −2 < x −2 < 2, 0 < x < 4 . ▼ |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
||||
|
2 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
3 |
Пример 2.2. Разложить по степеням x функцию (1− x)(1+ 2x) , используя формулы
(2.9) и (2.10).
▲ Представим данную рациональную функцию в виде суммы двух простейших дробей:
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
= |
1 |
|
+ |
|
2 |
|
|
= |
|
1 |
+ 2 |
1 |
. |
(2.13) |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
(1− x)(1+ 2x) |
1− x |
1+ 2x |
1− x |
1+ 2x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
К первому слагаемому в правой части равенства (2.13) применим формулу (2.10) ко |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
второму (2.9), в результате чего получим степенные ряды |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
=1+ x + x2 |
|
+ x3 + , |
|
|
(2.14) |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
1− x |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
= 2(1−2x +(2x)2 −(2x)3 + ). |
|
(2.15) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1+2x |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Ряд (2.14) сходится для значений |
|
|
|
x |
|
<1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
Ряд (2.15) сходится для значений |
|
2x |
|
<1, т. е. |
|
x |
|
< |
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Оба ряда (2.14) и (2.15) будут сходиться одновременно для значений |
|
x |
|
< |
1 |
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Так как в интервале − |
1 |
< x < |
1 |
|
ряды (2.14) и (2.15) сходятся, то их можно почленно |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
складывать. В результате мы получим искомый степенной ряд |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
= (1+ x + x2 + x3 + + xn |
+ ) + 2(1− 2x + 4x2 −8x3 + + (−1)n |
|
2n xn + ) = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(1− x)(1 |
+ 2x) |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= (1+ 2) + (1−22 )x + (1+ 23 )x2 + (1−24 )x3 + + (1+ (−1)n 2n+1 )xn + . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Радиус сходимости полученного ряда R = 12 . Этот ряд сходится абсолютно для x < 12 . ▼
Пример 2.3. Разложить в ряд Тейлора в окрестности точки x0 = 0 функцию arcsin x .
▲ Известно, что (arcsin x)′ = |
|
1 |
|
|
|
= (1+(−x2 ))− |
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
1− x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Применим к функции (1+(−x2 ))− |
1 |
формулу (2.8), заменяя в ней x на − x2 . В результате |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
для |
|
− x2 |
|
= x2 <1, т. е. |
для −1 < x <1, получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
′ |
|
1 |
|
x |
2 |
|
− |
1 |
(− |
1 |
|
−1) |
x |
4 |
|
− |
1 |
(− |
1 |
−1)(− |
1 |
−2) |
x |
6 |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
2 |
|
|
2 |
2 |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
+ 2 |
|
|
+ |
|
|
|
|
|
− |
|
|
+ = |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
(arcsint) =1 |
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
=1+ |
1 x2 + |
|
1 3 |
|
x4 + |
|
1 3 5 |
x6 |
+ . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
2!22 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3!23 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Интегрируя обе части последнего равенства от нуля доx (почленное интегрирование законно, так как степенной ряд равномерно сходится на любом отрезке с концами в точках 0 иx, лежащем в интервале (−1;1) ), найдем
x |
x |
t |
2 |
|
1 3 |
|
4 |
|
1 3 5 |
|
6 |
|
||
′ |
|
|
+ |
t |
+ |
t |
|
|||||||
|
|
|
2 |
|
|
3 |
|
|||||||
∫(arcsin x) |
dt = ∫ 1+ |
2 |
2!2 |
|
3!2 |
|
+ dt , |
|||||||
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
41